مدرسه شاد

 با رنگ آمیزی قسمت های مختلف مدرسه می توانیم فضای آموزشی شادی را برای دانش آموزان رقم بزنیم.

یکی از بهترین رنگ آمیزی یک مهدکودک که روحیه شادی را به دانش آموز میدهد:

مهد کودک  École Maternelle Pajol در پاریس یک مهد کودک رنگارنگ با طراحی رنگین کمان است که در سال ۱۹۴۰ میلادی تاسیس گشته، همچنین در طراحی جدیدش داخل آن هم به صورت رنگین کمان طراحی شده. حتی دیدن عکسش هم لذت بشه !

منبع :سایت مهدیاب

 

قرآن اسلام را دین شادی می شمارد و نیز با شادی های دنیا مخالف نیست، بلکه آن شادی هایی را خوب می داند که موجب لطمه به دیگران و همچنین دارای قبح اخلاقی و مذهبی نباشد و تضییع حقوق خداوند را در بر نداشته باشد.

از نگاه دین مهمترین عوامل شادی زا در زندگی انسان ها عبارتند از: محبوبیت، مقبولیت، موفقیت، ایمان، هویت ملی و فرهنگی، خلاقیت، تجربه های عارفانه، حل مسئله، پرهیز از گناه، رضایت و تحمل، تبسم و خنده، تنوع ظاهری، بوی خوش، کار و تلاش، تفریح و تفرج، سیر و سفر، تفکر در آفرینش و کشف حقیقت، رسیدگی به دیگران، با بچه بودن، استفاده از روش های استعاره ای و شعری در بیان نظرات، داشتن دوستان ساده و خوش مشرب، تقویت عزت نفس، هدیه دادن و مهربانی کردن و گره گشایی از کار دیگران می باشد.

در شرایطی که بیشتر خانه‌های شهری تبدیل به آپارتمان‌های کوچک و به دور از فضاهای بازی شده است، حداقل کاری که می‌توان برای تامین بهداشت جسمی و روحی كودكان و نوجوانان داشته باشیم، ایجاد فضای شادی‌بخش در مدرسه است.

 

تعریف شادی از دیدگاه روانشناختی ‏

 

روانشناسی به نام دیوید مایرز، سلامت روانی فرد را در میزان داشتن سرخوشی فرد می‌داند و سرخوشی (خوشحالی) را چنین تعریف می‌کند: «نوعی احساس امنیت. احساس این که زندگی به طور کلی به خوبی می‌گذرد»‏.

 

این حالت خوشی و نشاط،زودگذر نیست و دارای دوام نسبتا پایداری است که بستگی به عوامل متعددی دارد.‏

 

به گفته « مایرز» خوشحالی به سن یا میزان درآمد، مرد یا زن بودن بستگی ندارد، ولی به بعضی خصوصیات شخصیت فرد و مهارت‌های او، داشتن روابط نزدیک با دیگران و برخورداری از اعتقادات مذهبی و عمل کردن به آنها مربوط است.‏

 فضای آموزشی شاد

 بدون تردید، اولین نکته‌ایکه در طراحیی که فضای آموزشی برای کودکان و حتی نوجوانان و بزرگ‌سالان مدّنظر کارشناسان قرار دارد، توجه به ایمن‌سازی فضای آ‌موزشی است. پس از آن، توجه به نکات زیر فضای آموزشی را با نشاط‌تر می‌سازد:

- استفاده از رنگ‌های شاد و مناسب برای هر موقعیت یادگیری؛ در این رابطه می‌توان از نظر روان‌شناسان نیز بهره برد.

- طراحی فضاهای آموزشی مختلف (از جمله آزمایشگاه، کتابخانه، کلاس و کارگاه) به نحوی باشد که حس کنجکاوی و کاوشگری دانش‌آموز را تحریک کند. به موازات تأثیرات مطلوب آموزشی که این امر دارد، ی حس کنجکاوی، شادی و نشاط به همراه می‌آورد.

- چیدمان میز و صندلی‌های کلاسی به گونه‌ای باشد که انجام دادن کار گروهی به سهولت ممکن شود. چیدمان خطی (قرار گرفتن نیمکت‌ها پشت سر هم) نه‌تنها خستگی و کسالت به دنبال دارد، امکان مشارکت و کار گروهی را کاهش می‌دهد. محصول یک فرایند گروهی فقط یک گزاره درسی نیست بلکه فرایند مشارکت و همکاری، هم‌فکری و تبادل نظر نه‌تنها قدرت استدلال، نقد و بررسی و را افزایش می‌دهد، شور و نشاط آموختن را چندین برابر می‌کند.

- تزئین کلا‌س‌ها و سایر مکان‌های مدرسه به گونه‌ای باشد که در دانش‌آموز احساس تعلق و دلبستگی  ایجاد کند. برای مثال، از ایده‌های دانش‌آموزان برای تزیین کلاس و از دست‌سازه‌های آنان برای تزیین همه جای مدرسه استفاده شود. همچنین، تصاویر دانش‌آموزان در قسمت‌های مختلف کلاس و سایر مکان‌های مدرسه نصب گردد. برای این کار باید حواسمان باشد که تنها به دانش‌آموزانی که از نظر درسی برتری دارند. توجه نشود بلکه همه دانش‌آموزان در حوزه‌های مختلف (هنری، ورزشی، فوق برنامه و .) مورد توجه قرار گیرند. بدون تردید، اگر با دید مثبت به دنبال نقاط قوت هر دانش‌آموز باشیم موارد متعددی را برای تشویق و تقویت خواهیم یافت.

- در نصب تابلوها، به جنبه انگیزشی و شادی‌آفرین بودن آن‌ها توجه شود.

- امکانات و مکان‌های ورزشی و تفریحی به حیاط مدرسه محدود نشود. فضای مدرسه به گونه‌ای طراحی شود که در قسمت‌های مختلف مدرسه، امکان تفریح و بازی باشد. برای تحقق این امر، حیاط مدرسه را می‌توان به بازی‌های حسی و حرکتی که به جنب و جوش‌ زیاد نیاز دارند اختصاص داد و مکان‌های دیگر را برای بازی‌های فکری، اجرای پانتومیم و سایر بازی‌هایی که تحرک کمتری دارند، طراحیکرد.

- در تقسیم‌بندی فضاهای مدرسه، سعی شود مکان‌های بهره‌مند از نور طبیعی به‌عنوان کلاس درس انتخاب شوند. بهره‌مندی از نور طبیعی بر میزان شور و نشاط می‌افزاید.

- به همان نسبت که در و دیوار مدرسه در حالات خلقی و روحی دانش‌آموزان و معلمان تأثیر دارد، آراستگی ظاهری دانش‌آموزان و معلمان نیز دارای اهمیت است. استفاده از رنگ‌های شاد و الگوهای پوششی مناسب، ضمن افزایش جذابیت‌های بصری، نشاط بیشتری به دنبال دارد.

- ایجاد فضای سبز در مدرسه؛ ایجاد فضای سبز حتی به اندازه یک گلدان کوچک که مسئولیت کاشت، نگهداری، هرس، برداشت و آن به عهده دانش‌آموز باشد، در ایجاد شور و نشاط تأثیر بسیاری دارد.

 

نقش مدیر در شاداب‌سازی مدرسه

مدیران مدارس وظیفه دارند فرایند آموزش‌ و پرورش را درجهت رشد و بالندگی دانش‌آموزان تسهیل کنند. بر همین اساس، آنان علاوه‌بر توجه به جنبه‌ های آموزشی، باید جنبه‌ های روحی و روانی دانش‌آموزان و همکاران خود را نیز مورد توجه ویژه قرار دهند. بی‌تردید، غفلت از شرایط روحی معلمان و دانش‌آموزان از سوی مدیران، دستیابی به اهداف آموزشی و پرورشی را با دشواری مواجه می‌کند. مدیرانیکه به جنبه‌های مختلف رفتار همکاران خود توجه دارند و برای شاداب‌سازی برنامه‌ریزی می‌کنند، علاوه بر محبوبیت بیشتر، عملکرد بهتری در حوزه‌های آموزشی و پرورشی دارند. توجه مدیران به عوامل زیر نیز می‌تواند جو حاکم بر مدرسه را شادتر کند:

ـ مدیران جوّ دوستانه‌ای با همکاران و دانش‌آموزان خود ایجاد کنند؛ در این شرایط، ظرفیت آنان برای شنیدن نظرات جدید و گاه انتقادها باید بالا باشد. پیش‌نیاز این کار ایجاد حس اعتماد بین مدیر و معلمان و دانش‌آموزان است. مدیران باید برای معلمان و دانش‌آموزان خود این امنیت خاطر را ایجاد کنند که در همه شرایط در کنار آن‌ها هستند و تا حد امکان برای رضایت و نشاط آن‌ها تلاش می‌کنند.

ـ مدیران همکاران خود را در تصمیم‌گیری‌های مدرسه‌ای مشارکت دهند؛ همچنین، گاهی از نظرات دانش‌آموزان در تصمیم‌گیری‌های مدرسه استفاده شود. مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها هم احساس مسئولیت افراد را در کار افزایش می‌دهد و هم رضایت و شادی آن‌ها را تقویت می‌کند.

ـ سعه صدر و اغماض و نادیده گرفتن برخی اشتباهات. به رغم تلاش معلمان، گاهی دانش‌آموزان در مدرسه مرتکب اشتباهات کوچکی می‌شوند که با سعه صدر می‌توان از آن‌ها چشم‌پوشیکرد. بدیهی است این بدان معنا نیست که مدیر بر خطاها چشم ببندد و جوانب احتیاط را نسنجد بلکه منظور، جلوگیری از ایجاد تشویش و نگرانی و ایجاد حس ناامنی بین معلمان و دانش‌آموزان است.

ـ مدیران مدرسه همواره دانش خود را در حوزه تخصصی افزایش دهند و برای به‌روز کردن آن بکوشند. از آنجا که پیشرفت در عرصه آموزش‌وپرورش سرعت زیادی دارد، به‌روز‌شدن دانش و تخصص مدیران، جوّ حاکم بر مدرسه را در جهت مثبت تغییر می‌دهد.

چگونگی ایجاد فضای شاداب‏

داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد. در واقع شاداب‌سازی را باید در ابعاد ظاهری و همچنین معنوی جست‌وجو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آن‌ها می‌توانیم روان و جسم نوجوان را شاد کنیم. چون نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان حس رضایت از زندگی است که باید در تمامی ابعاد وجودش رخنه کند.‏یکی از شاخص‌های بهداشت روانی احساس رضایت و شادابی است. فردی که احساس می‌کند نیازهایش بدون برخورد با موانع در حال تامین است، به زندگی خود امید پیدا می‌كند و به درجه‌ای از رضایت درونی می‌رسد که همواره او را شاد نگه می‌دارد.‏

در این حالت فرد به زندگی دیگران علاقه مند می‌شود و به آنها عشق می‌ورزد.

احساس رضایت و شادی سبب پیدایش حالات روانی مختلفی می‌شود که دوستی، عشق، محبت، امید، خوش بینی، همراهی، همدلی و پذیرش از نمونه‌های آن است.‏

با توجه به پست قبل و مطالعه نظرات دانش آموزان در مورد پرسش مهر می توان چنین نتیجه گیری نمود که از نظر دانش­ آموزان:

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که در آن زنگ های ورزش بیشتری وجود داشته باشد.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که دانش آموزان بتوانند آنجا دوست پیدا کنند و دوستی هایشان را تداوم ببخشند.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که در آن انواع بازی ها و سرگرمی ها وجود داشته باشد.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که معلم خوش اخلاق داشته باشد.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که زنگ هنر بیشتری داشته باشد.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که با فضاهای بیرون از خود، مانند شهربازی ­ها و مراکز تفریحی- سیاحتی ارتباط نزدیک داشته باشد.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که دانش ­آموزان بتوانند در زنگ های تفریح گل ها را بو کنند.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که دانش ­آموزان بتوانند با یکدیگر حرف بزنند.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که دانش آموزان بتوانند آنجا درس ها را خوب یاد بگیرند.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که بوفه داشته باشد تا دانش آموزان بتوانند خوراکی تهیه کنند و بخورند.

مدرسۀ پرنشاط مدرسه ای است که در آن معلمان به دانش آموزان مشق زیادی ندهند.

رئیس جمهور هر ساله مطابق با اهداف یویژه در مراسم بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی جدید خطاب به دانش‌آموزان سراسر کشور، پرسشی با عنوان «پرسش مِهر» طرح می‌کند. بر این اساس امسال نیز رئیس‌جمهور همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹8-۹9 در پرسش مهر از دانش‌آموزان خواست تا نظر خود را دربارۀ مدرسه طرح کنند و بگویند:

«آیا محیط مدرسه محیطی دلپذیر، شاد و پرنشاط است. همچنین بنویسندکه محیط پرنشاط در مدرسه چگونه است و چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا این محیط شاداب‌تر، دلپذیرتر و امن‌تر باشد و آن را بیشتر دوست داشته باشند».

در پاسخ به این پرسش، دانش آموزان ممکن است مطابق با متغیرهایی چون: سن، پایۀ تحصیلی، جنسیت، منزلت اجتماعی خانواده، نوع مدرسه و آگاهی و تجارب خویش، پاسخ هایی متفاوت و حتی متشابه ارائه دهند. با درنظر داشتن این متغیرها، برای پاسخ به این پرسش، ما به سراغ دانش آموزان چهارم ابتدایی در یکی از مدارس رفته­ایم، طرح مسئله کرده ایم و دانش آموزان به «پُرسش مِهر» چنین جواب داده اند:

برای دیدن پاسخ دانش آموزان به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.

۱- تأسیس بانک جایزه و تشویق دانش آموزان با ارائه کارت امتیاز
۲- برپایی جشن های شادی و مسابقات مختلف
۳- تقویت و توسعه بازدیدهای علمی و تفریحی
۴- تشکیل نمایشگاه های متعدد با مشارکت دانش آموزان از دست سازهای کارهای تحقیقی امور آموزشی و پرورشی
۵- ورزش صبحگاهی به صورت دسته جمعی قبل از شروع کلاس
۶- دعوت از دانش آموزان موفق مدرسه جهت صحبت سرصف
۷- تشویق و تقدیر از فعالیتهای کوچک و کم ارزش از نظر دیگران
۸- زیبا و جذاب کردن محیط مدرسه و استفاده از رنگ های شادی آور در کلاس ها- سالن ها- دیوارهای حیاط
۹- توجه به رعایت بهداشت فردی دانش آموزان
۱۰- مشارکت مؤثر اولیای دانش آموزان در انجام امور مدرسه
۱۱- پرهیز از ایجاد تنش در مدرسه
۱۲- پرهیز از تنبیه- توهین، سرزنش، تحقیر در مدرسه
۱۳- اجرای روش های تدریس فعال با محوریت کلاسی بانشاط
۱۴- نصب عکس دانش آموزان ممتاز در تابلوی اعلانات
۱۵- توجه خاص به زنگ تفریح
۱۶- نمایش فیلم و اسلاید در مدرسه
۱۷- تقویت فعالیت های هنری در مدرسه: گروه تئاتر- گروه سرود
۱۸- حضور فعال آموزگاران با نشاط همراه با ظاهری مناسب و آراسته
۱۹- پرهیز از بی انضباطی و بی عدالتی در مدرسه
۲۰- تقویت امید به آینده در دانش آموزان
۲۱- بررسی عوامل مؤثر در افت تحصیلی و ترک تحصیل دانش آموزان
۲۲- تقویت احترام متقابل بین دانش آموزان و دیگر کارکنان مدرسه
۲۳- تهیه کارت تبریک به مناسبت تولد هر یک از دانش آموزان و حتی آموزگاران
۲۴- توزیع شیرینی به مناسبت های مختلف از جمله جشن ها و میلاد ائمه بین دانش آموزان